BAHAR ALERJİSİ NEDİR?
Bahar alerjisi (saman nezlesi); bahar aylarında ortaya çıkan,genellikle burun bulgularının hakim olduğu ama göz, deri ve bronş tutulumuna bağlı akciğer bulgularının ve hatta halsizlik, yorgunluk, uykusuzluk gibi sistemik bulguların da ortaya çıkabildiği bir alerji tablosudur. Çoğunlukla agaçlar, çayir çimenler veya yabani otlardan salınan polenler neden olmaktadır.
BAHAR ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
-DERİ: Ciltte kızarıklık, kaşıntı, döküntü, kurdeşen, kurdesen, ürtiker, anjiyodem ve egzamadir.
-GÖZ: Gözlerde sulanma, kızarıklık, kaşıntı, çapaklanma, şişme, ağrı, gözlerini açamama, göz kapaklarında ağırlık hissi, çapaklanma, şişme, ağrı, gözlerini açamama, göz kapaklarında ağırlık hissi
- BURUN: Burunda kaşıntı, elin sürekli buruna gitmesi ve kaşıntı hissi, su gibi akıntı, arka arkaya bazen 50-100 kere olabilecek hapşırma ve şiddetli tıkanıklık, rahat nefes alamama, vebazen de koku alamamadır.
- SOLUNUM BULGULARI: Öksürük, hırıltı, nefes darlığı, göğüste basınç hissi, rahat nefes alamama.
- BAHAR ALERJİLERİNİN SİSTEMİK BULGULARI: Bahar alerjileri bazen sadece aşırı bir yorgunluk şeklinde kendini gosterebilir. Özellikle okul çocuklarında çok belirgin fark edilebilen ama her yaşta kendini gosterebilen; mutsuz olma, konsantre olamama, algılayamama uykusuzluk ve baharın gelmesiyle okulda başarısızlık şeklinde de olabilir.
Ayrıca baş ağrısı, boğaz agrısı, sık sinüzit olma, sinus bölgelerinde, yuzde ağrı ve hassasiyet, göz altlarının şişmesi ve mavimtırak bir renk alması, koku ve tat alma duyularında azalma olabilir.
BAHAR ALERJİSİNİN YAYGINLIĞI NEDİR? KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Bahar alerjisi 3 yaş üstü çocuklar ve erişkinlerde görülebilen bir durumdur. Toplumda görülme sıklığı değişmekle birlikte %15-30 arasında görülmektedir.
BAHAR ALERJİSİ Mİ, SOĞUK ALGINLIĞI MI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Bahar alerjisi mevsimseldir. Her sene yılın belli aylarında ortaya çıkar ve sonra kaybolur. Vücutta bir üşütme, ateş, ateşli hastalığa bağlı halsizlik bulguları yoktur. Bahar alerjilerinde kaşıntı daha ön planda olabilir. En önemlisi de soğuk algınlığı 3-5 gün içinde geçer ama bahar alerjileri haftalarca devam eder.
Soğuk algınlıkları daha çok soğuk havalarda oluşurken, bahar alerjileri baharda ve sonbaharda oluşur.
İlkbaharın başlarında ortaya cıkan bahar alerjisinden ağaç polenleri, Mayıs-Temmuz arası olan bahar alerjilerinden çayır polenleri, ve yine güz mevsiminde Ağustos sonu-Kasım arası ortaya çıkan bahar alerjisinden de yabani ot polenleri sorumludur.
BAHAR ALERJİSİNİN ÇOCUKLARA ETKİSİ NEDİR?
Bahar alerji bulguları çocuklarda genelde 3 yaşından sonra ortaya çıkar. Bunun nedeni çocukların hastalık bulgularını ortaya çıkarmak için birkaç bahar yaşaması gerektiğidir. Tipkı erişkinlerde olduğu gibi bahar alerjisi cocuklarda da tutulduğu organa göre farklı bulgular olusturabilir. En sık görülen bulgular gözlerde yanma, kaşıntı, kızarma, şişme, burunda akıntı, tıkanıklık, arkası kesilmeyen hapşırmalar, deride döküntüler ve yine akcigerlerde: öksürük, hırıltı ve nefes darlığı şeklinde olabilir.
BAHAR ALERJİSİ OLAN HASTALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER NELERDİR?
Bütün alerjilerde en önemli şey öncelikle neyin dokunduğunun bilinmesi ve bu etkenlerden korunmak, alerjik aşı tedavisi kriterlerine uyuyorsa zaman kaybetmeden tedavi olunmasıdır. Dolayısyla öncelikle tanı amaçlı ALERJİK DERİ TESTLERİNİN ve KAN TETKİKLERİNİN yapılmasi ve neye alerji olundugunun bulunmasi gerekir.
TANI NASIL KONUR?
Tanı icin hastanın anlattığı hikaye cok önemlidir. Tipik olarak tekrar eden, yılın aynı döneminde ortaya cıkan bulgular olmasi cok onemlidir.
Muayene bulgularında alerjik konjekivit dediğimiz göz bulguları, alerjik rinit dediğimiz burun bulguları ve yine öksürük, hırıltı, nefes darlığıyla giden alerjik bronşit bulguların görulmesi çok önemlidir.
Muayene bulguları klinik olarak bahar alerji teşhisini koydursa da hangi polenlerin buna neden olduğunu anlamak ve TEDAVİNIN DOĞRU BİR ŞEKİLDE PLANLANABILMESİ için mutlaka alerjik DERİ TESTLERİNİN ve gerekli kan tetkiklerinin yapılmasi gerekir.
TEDAVİSİ NASIL OLUR? TEDAVİ SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?
Alerjik bütün hastalıklarda tedavideki en önemli husus DOĞRU TEŞHİS ile neyin dokunduğunun bulunması ve ona yönelik tedbirlerin alınmasıdir.Polen alerjilerinden korunma cok kolay yapilabilen bir şey değildir. Çünkü polen salınımını kontrol etmeyiz. Ama polen yayılımının fazla olduğu dönemler ve saatlerde dışarı cıkmayı kısıtlayabiliriz. İlla dışarı cıkılacaksa guneş gözlüğü, şapka, uzun kollu ve paçalı kıyafetler giyerek ve hatta maske takarak polenlerin vücudumuz ile temasıni engelleyebiliriz.Bahar alerisine bağlı olarak ortaya cıkan bulguları tedavi etmek için tutulan organa göre verilen ilaçlar vardır. Bunları doktor muayenesi ile kullanabilirsiniz. Ama bu ilaçlar sadece ve sadece polen alerjisine bağlı ortaya çıkan şikayetleri tedavi ederler. Alerjiyi tedavi etmezler. Alerjiyi tedavi eden tek şey ALERJİ IMMUNO TERAPİSİ dediğimiz aşı tedavisidir. Aşı tedavisinin amacı vücudun polen alerjisini yok etmesidir.
Günümüzde alerji tedavisindeki en etkili tedavi aşı tedavisidir.
BAHAR ALERJİSİNDEN KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
Dogru tanı ile neyin dokunduğunun tespit edilmesi korunmadaki en önemli olan şeydir.
Sağlıklı yaşam, Bahar alerjileri için oldukça önemlidir. Çünkü savunma sistemimiz ne kadar saglıklı ise, vücudumuz bahar alerjileri ile o kadar kolay başa çıkabilir.
Mecbur olmadıkça polenlerin yoğun olduğu ortamlarda bulunmamak ve en çok polen salınan saat sabah saatleri olduğu icin mümkünse sabah erken saatlerde dışarı cıkmamak, çıkmak zorunda olunduğu durumlarda da maske takmak gerekir.
Hem evimizin hem de arabamızın pencerelerini özellikle polenlerin fazla olduğu donemlerde kapalı tutmak gerekir.
Rüzgarlı havalarda yine mümkün olduğunca dışarıda olmamaya dikkat etmek gerekir.
Burun deliklerinin hemen girişine ve dışına cok ince bir tabaka olarak vazelin sürmek, polenlerin iceri girmesine engel olabilir. Hem evdeki hem de arabadaki klima filtrelerinin düzenli olarak değiştirilmesi gerekir.
Dışarı cıkarken mümkün olduğunca uzun kollu ve paçalı giyinme, güneş gözlüğü ve hatta maske takma yine polenlerin vücudumuza temasını engelleyek alerjilerin ortaya cıkmasından bizi korur.
Dışarıdan içeri gelindiğinde mümkünse bütün kıyafetlerin cıkarılması ve banyo yapılmasında fayda vardır. Böylece saçımıza ve vücudumuza yapışmış polenlerden korunmus oluruz.
Yine Polen mevsiminde kıyafetlerin dışarıda kurultulmaması gerekir.
ALERJİ İLAÇLARININ NE GİBİ YAN ETKİLERİ OLUR VE NASIL ÖNLEM ALABİLİRİZ?
Her zaman ve her hastalıkta olduğu gibi alerji ilaçlarını mutlaka DOKTOR KONTROLÜNDE kullanmak gerekir. Doktor kontrolünde kullanılan alerji ilaçlarının yan etkilerinden korkmaya gerek yoktur. Ama doktor kontrolsüz kullanılan alerji ilaçlarının zararları da olabilir. Alerji ilaçlarının bilinen ve en çok görünen yan etkileri; uyku, uyuşukluk, sersemlik yapma durumudur. Ayrıca kontrolsüz kullanılan alerji ilaçlarının karaciğer fonksiyonlarını bozma riski vardir. İstenmeyen bulgular ortaya çıktığında hemen doktor ile görüşerek doz ayarlamasına ve ilaç değişimine ya da gerekirse ilaç kesimine gitmek gerekir.